ارتش
پایگاه مردمی ارتش جمهوری اسلامی ایران:
19/10/1359 مصادف با شروع عملبات غرور آفرین خوارزم( ضربت ذوالفقار) می باشد. که در این مجال اشاره ای به عملکرد نیروهای مسلح به ویژه ارتش غیور و دلاور در این عملیات می نمائیم.،میمک، نام ارتفاعات راهبردی و صعبالعبوری است که در جنوب غربی استان ایلام واقع و دارای قلل متعددی است. میمک توسط «دشت لیک»، از ارتفاعات مرزی ایران جدا شده است. ارتفاعات میمک برای دو کشور ایران و عراق از چنان اهمیتی برخوردار است که در قرارداد 1975 م. الجزایر، دولت عراق یکی از شروط پذیرش حق حاکمیت کشورمان بر نیمی از«اروندرود» را به صرفنظر کردن کشور ما از حق مالکیت خود بر ارتفاعات مذکور منوط کرد. موقعیت ویژه ارتفاعات میمک باعث شد که ارتش عراق در 18 شهریورماه سال 1359 مبادرت به اشغال آن ارتفاعات بلادفاع نماید.عملیات میمک (خوارزم) اولین تک پیروزمندانه ارتش جمهوری اسلامی ایران علیه دشمن متجاوز در دوران جنگ تحمیلی است که در تاریخ 19 دیماه 1359 توسط تیپ 1 لشکر 81 زرهی کرمانشاه (تحت فرماندهی سرهنگ دوم ستاد اسماعیل سهرابی) به اجرا در آمد و منجر به آزادسازی «ارتفاعات میمک» و در هم شکسته شدن ابهت ارتش عراق گردید. آثار آن پیروزی درخشان همچون اکسیری جانبخش، موجب ارتقای سطح روحیه رزمندگان اسلام در سراسر جبهه های نبرد حق علیه باطل و سلسله جنبان دیگر عملیاتهای غرورآفرین سالهای دفاع مقدس شد.
نام عملیات : عملیات خوارزم - ضربت ذوالفقار ، رمز عملیات : یا الله ، تاریخ شروع : 19/10/59 ، مدت زمان : پنج روز ، منطقه عملیات : منطقه عملیاتی میمک و کنجان چم ، مرکز فرماندهی : نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران ، نوع عملیات : آفندی
یگانهای خودی :سازمان برای رزم نیروهای خودی گروه رزمی 195 ، گردان 195 ، دسته دوم گروهان سوم گردان 424 مهن (پ م) ، گروه رزمی 217 تانک ، گروهان دوم گردان 195 ، دسته سوم گردان 434 مهن (پ م) ، گروه رزمی 222 تانک ، گردان 123 مکانیزه ، گردان 222 ، یک گروهان از گردان 7 پیاده سماجا ، دسته سوم گروهان سوم گردان 434 مهن (پ م) ، گروه رزمی 7 سماجا شامل (گروهان 7 پیاده ،گروهان دوم گردان 222 تانک، تحت کنترل
قرارگاه و گروهان قرارگاه: عناصری از تیپ نوهد ، گروهان سوم از گردان 434 مهن ، دسته جلوی مخابرات از گردان 495 مخابرات ، گروهان یکم بهداری از گردان 506 مخابرات ، گروهان یکم نگهداری از گردان 505 نگهداری اسدآباد
یگانهای پشتیبانی : نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران ، گردان 399 توپخانه 130مم به استعداد 4 قبضه توپ ، آتشبار سوم گردان 396 توپخانه 155مم خ ک ، گردان 396 توپخانه 155مم خودکششی تقویت شده با دو قبضه توپ 130مم و، آتشبار دوم گردان 37کاتیوشا از گروه 33 توپخانه ، آتشبار یکم 175مم از گروه 11 توپخانه مراغه
یگانهای غیر ارتشی : گروهان یکم مختلط (بسیج عشایری ایل خزعل ـ عناصری از نیروهای ویژه پرسنل داوطلب گروه رزمی 217 تانک) به استعداد 150 نفر ، گروهان دوم مختلط (بسیج عشایری ایل خزعل ـ عناصری از نیروهای ویژه پرسنل داوطلب گردان 195 مکانیزه) به استعداد 150 نفر ، گروهان ژاندارمری صالحآباد ایلام
یگانهای دشمن :وضعیت و گسترش نیروهای دشمن در منطقه ی عملیات میمک و کنجانچم در مقابل یکانهای تیپ 1 زرهی به شرح زیر بود:
تیپ 2 لشکر 2 پیاده کوهستانی در منطقه ی ترساق گسترش داشت که 2 گروه رزمی گردانی آن در ارتفاعات و شیارهای میمک در مواضع پدافندی مستحکم مستقر بودند و یک گردان به عنوان احتیاط بین هلاله و نیخزر گسترش داشت.
گردان 7 تانک لشکر 3 زرهی به عنوان احتیاط در ترساق گسترش داشت
یک گردان توپخانه کمک مستقیم تیپ 2 پیاده کوهستانی
تیپ 4 پیاده کوهستانی در منطقه ی سد کنجانچم مستقر بود که شامل 3 گردان پیاده و یک گروهان کماندو میشد
علاوه بر یکانهای بالا تیپ1 زرهی ارتش عراق توانایی آن را داشت که عناصری از تیپ 19 لشکر 8 پیاده کوهستانی و تیپ 3 و همچنین تیپ 39 لشکر 7 پیاده مکانیزه گارد جمهوری و تیپهای 31 و 32 نیروی مخصوص و 2 گردان تانک با 2 گردان توپخانه از نیروهای احتیاط سپاه 3 عراق را در صورت لزوم وارد منطقه ی نبرد نماید.
ماموریت :مأموریت واگذار شده به تیپ 1 زرهی چنین بود: تیپ 1 زرهی به منظور درهم کوبیدن نیروهای متجاوز عراق و اجرای مرحله به مرحله رسیدن به مرزهای بینالمللی در ساعت (س) روز (ر) در محور کنجانچم دشمن را درگیر نموده و در محور سرنی و تنگبینا تک نموده و ارتفاعات میمک را تصرف و بنا به دستور تک را به منظور ترمیم مرز بینالمللی به سمت غرب ادامه دهد.
کلیات عملیات: استراتژی ارتش جمهوری اسلامی جهت مقابله با نیروهای متجاوز ارتش عراق در سرتاسر نوار مرزی جبهه های جنگ از «دالامپرداغ» در شمال غرب تا دهانه فاو در جنوبیترین مرز با عراق بر اساس اصول تاکتیکی طرحریزی شده در طرح عملیاتی بدر توسط نیروی زمینی ارتش تهیه و در تاریخ 30/8/1359 به یکانهای عمده ابلاغ شد. تدبیر عملیاتی نیروی زمینی در این طرح به شرح زیر بود : سد پیشروی دشمن و تثبیت او در اولین مواضع پدافندی مناسب
اجرای عملیات پدافندی در برابر ارتش عراق و مبادرت به افزایش آمادگی رزمی نیروهای خودی و تهیه مقدمات عملیات گستردهی آفندی
اجرای عملیات آفندی محدود به منظور ضربه زدن به دشمن
اجرای عملیات آفندی گسترده علیه دشمن به منظور بیرون راندن نیروهای اشغالگر از خاک ایران.
لشکر 81 زرهی بر مبنای طرح عملیاتی بدر نیروی زمینی ارتش طرح عملیاتی امین شماره 5 را تهیه و تدبیر عملیاتی خود و مأموریتهای محوله را در تاریخ 9/9/1359 به یکانهای تابعه و زیر امر ابلاغ نمود.
مأموریت محوله به تیپ 1 زرهی به این صورت بود که در ابتدا تعرض ارتش عراق را در منطقه متوقف نماید و در قدم دوم با هدایت عملیات چریکی مداوم به جبهه ی مقابل و جناحین به عمق سازمان گسترش نیروهای دشمن نفوذ کرده و به منابع تدارکاتی پشتیبانیهای آنها تلفات وخسارات وارد کند و با تضعیف روحیه آنها، توان رزمی¬شان را کاهش دهد. در قدم سوم با هدایت عملیات تعرضی شبانه و روزانه محلی و محدود به دشمن تلفات و خسارات وارد کرده تا از مقدورات دشمن کاسته شود. در قدم چهارم با بهرهگیری از نقاط ضعف دشمن مناطق کلیدی را با آتش کنترل کند.
فرمانده تیپ 1 سرهنگ ستاد اسماعیل سهرابی عملیات را در روز 2/7/1359 با توجه به جو منطقه اجرا نمود که موفقیت نسبی به دست آمد و همان موفقیت نسبی موجب گردید خط تماس با دشمن برقرار و راه برای ادامه عملیاتهای دیگر هموار کند. تصمیم به انجام عملیات آزادسازی میمک، ناشی از روحیه جنگجویی سلحشوران ارتش بود که با وجود اندک این توان را در خود می دیدند که بخش مهمی از خاک میهن اسلامی را از لوث وجود دشمن پاک نمایند.
به دنبال اجرای طرح عملیاتی «امین» تیپ 1 زرهی طرح عملیاتی خوارزم را در راستای انجام مأموریت تهیه و در تاریخ 22/9/59 جهت طرحریزی و اجرا به یکانهای تابعه و تحت کنترل خود ابلاغ نمود
تدبیر عملیات:تدبیر فرمانده تیپ 1 زرهی برای اجرای حمله چنین بود که با 3 گروه رزمی گردانی به ترتیب از شمال منطقه ی مسؤولیت به جنوب توسط گروه رزمی 195 مکانیزه و گروه رزمی 217 تانک در شمال تک نموده و تپههای میمک را تصرف و تأمین نماید.
همزمان گروه رزمی 222 تانک در جنوب محور عمومی کنجانچم تک نموده و ضمن درگیر کردن عناصر دشمن، ارتفاعات مشرف به سد کنجانچم را تأمین نماید.
تلاش اصلی تیپ 1 در جبهه ی شمالی میمک بود و در واقع عملیات گروه رزمی 222 تانک، جنبه تک پشتیبان را داشت. البته فاصله جبهه ی شمالی میمک تا کنجانچم در حدود 40 کیومتر بود.
شرح عملیات : تیپ 1 لشکر 81 زرهی در ساعت 1620 با اعلام کلمه رمز یا الله تک را آغاز کرده در ابتدا واحدهای پیاده از پهلوهای مواضع دشمن به داخل منطقه ی پدافندی رخنه کرده و موانع و میدانهای مین را در مسیر اصلی پیشروی یکانهای خودی پاکسازی نمودند. سپس عناصر اصلی که شامل تانکها و نفربرهای زرهی بود از معابر پاکسازی شده به پیشروی ادامه داده و نیروی دشمن را نابود یا مجبور به ترک موضع کردند. برای این منظور ابتدا عناصر پیاده و افراد عشایر غیور ایل «خزعل» با راهپیمایی شبانه با استفاده از قاطر در بعضی نقاط به موضع دشمن نزدیک شدند تا بتوانند رأس ساعت ذکر شده عملیات خود را آغاز کنند.
گروه رزمی195 در شمال نبرد و در مسیر عمومی تنگبینا ـ میمک پیشروی میکرد و گروه رزمی 217 تانک در مسیر عمومی «سرنی» به قسمت جنوبی هدف تک مینمود.
نیروهای گروههای رزمی فوق توانستند در ساعات اول، عناصر تأمینی دشمن را در غرب دشت لیک و دامنه شرقی میمک نابود و یا مجبور به فرار نمایند و تعدادی از افراد دشمن را به اسارت درآوردند و خط تأمین دشمن را قبل از ساعت 0800 منهدم کرده و به پیشروی به سوی مواضع اصلی ادامه دادند.
گردان 195 مکانیزه سعی داشت از دشت هلاله تپههای میمک را دور بزند اما گردان نتوانست به هدفهای خود برسد.
گردان 217 تانک در جنوب گردان 195 مکانیزه به میدان مین برخورد کرد و متوقف شد. دراین شرایط بالگردهای دشمن فعال شدند تا تانکها و نفربرها را هدف قرار دهند اما با آتش پدافند هوایی توسط یکانهای خودی نتوانستند مزاحمتی برای عناصر تیپ 1 زرهی فراهم آورند.
نیروهای دشمن در واقع غافلگیر شده و نتوانستند مقاومت چندانی داشته باشند به نحوی که گردانهای 123 و 195 مکانیزه قبل از ساعت 0900 محدوده هدفهای خود را در منطقه ی کنجانچم و میمک اشغال کردند.
گروه رزمی 217 تانک که از جنوب میمک تک میکرد ساعت 1120 گزارش داد عناصری از دشمن از طرف تپه شینو و جنوب پاسگاه «نیخزر» وارد منطقه ی نبرد میمک شدهاند که نشانهای از اولین پاتک دشمن بود.
تا ساعت 1200 روز اول حمله، هر 4 گردان تیپ توانستند هدفهای خود را اشغال کنند و در ادامه عملیات توانستند باقیمانده نیروهای دشمن را کشته و یا اسیرکنند.
یکانهای توپخانه خودی بلافاصله مواضع خود را آنقدر جلو کشیدند که 75% برد آنها از لبه جلوی منطقه ی نبرد فراتر رفت و بدین ترتیب عمق مناسبی را در منطقه ی نبرد برای پشتیبانی از عملیات فراهم کردند.
موقعیت مناسب توپخانههای خودی یکی از عوامل شکست پاتکهای پی در پی ارتش عراق گردید. در ساعات بعد از ظهر حملات هواپیماها و بالگرها و آتش توپخانه دشمن شدت گرفت و برتری هوایی در منطقه ی با نیروهای عراقی بود، به گونهای که نیروهای خودی نتوانستند مانع حضور هواپیماهای دشمن منطقه ی نبرد گردند.
در حالی که عملیات در آستانه موفقیت نهایی بود و همه یکانها به منطقه هدف خود رسیده بودند، فشار دشمن در شمال منطقه ی نبرد به گروه رزمی 195 مکانیزه آنچنان زیاد شد که این یکان مجبور به تخلیه قسمتی از منطقه ی اشغالی خود و عقبنشینی گردید، اما ابلاغ دستور مقاومت به این یکان باعث ممانعت از عقبنشینی بیشتر آنان گردید.
سرانجام با تلاش فراوان عناصر تیپ 1 زرهی نیروهای دشمن را در بیشتر قسمتهای منطقه منهدم و وادار به فرار نمودند و با شروع تاریکی هوا به اجرای عملیات پدافندی و تحکیم اهداف به دست آمده پرداخته و آماده مقابله با پاتکهای دشمن شدند.
گروه رزمی 222 تانک وظیفه اصلی خود را که همانا درگیر کردن دشمن و جلوگیری از جابجایی نیروهای دشمن و فریب دادن از منطقه ی تک اصلی ( جبهه ی میمک) بود، انجام داد. اما موفقیت چندانی در پیشروی به عمق مواضع دشمن و تصرف عارضه حساس به دست نیامد.
فرمانده تیپ 1 الله اکبر لشکر 81 زرهی سرهنگ سهرابی یکی از عاملین موثر در پیروزی این عملیات بود و اصرار به ادامه مقاومت و پایداری با راهنمائیهای هوشمندانه ایشان دشمن را به قبول شکست وادار نمود.
نمونه هایی از پیام های ارسالی بین یکانهای تابعه تیپ 1 لشکر 81 زرهی در اولین روز نبرد
1- از: فرمانده تیپ1 زرهی تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده یگانهای تابعه ساعت:0620 بسم الله الرحمن الرحیم ،یا الله یا الله یا الله عملیات را آغاز کنید.
فرمانده تیپ1 زرهی ـ سرهنگ ستاد اسماعیل سهرابی
2- از: گروه رزمی 195 مکانیزه تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 0732
دشمن پا به فرار گذاشته است. فرمانده گروه رزمی 195 مکانیزه ـ سرگرد پیاده محمود کروندی
3-از: تیپ1 زرهی تاریخ: 19/10/59
به: گروه زرمی 195 مکانیزه ساعت: 0732
دشمن را تعقیب کنید. فرمانده تیپ1 زرهی ـ سرهنگ ستاد اسماعیل سهرابی
4-از: گروه رزمی 217 تانک تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 0746
تعدادی از سنگرهای روی ارتفاعات میمک را اشغال کردیم. فرمانده گروه رزمی 217 تانک ـ سرگرد زرهی ستاد علی اصغر خوارزمی
5-از: تیپ1 زرهی تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده گروه رزمی 217 تانک ساعت: 0750
مرحله دوم را اجرا کنید. فرمانده تیپ1 زرهی ـ سرهنگ ستاد اسماعیل سهرابی
6- از: تیپ1 زرهی تاریخ: 19/10/59
به: گروه رزمی222 تانک ساعت: 0805
به پیشروی ادامه دهید.فرمانده تیپ1 زرهی ـ سرهنگ ستاد اسماعیل سهرابی
7- از: گروه رزمی 195 مکانیزه تاریخ: 19/10/59
به: تیپ1 زرهی ساعت: 0807
ارتفاعات میمک را دور زده و در حال حرکت به طرف حلاله هستیم. فرمانده گروه رزمی 195 مکانیزه ـ سرگرد پیاده محمود کروندی
8- از: گروه رزمی 195 مکانیزه تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 0810
در ساعت 0810 روز 19/10/1359 به حلاله رسیدیم. فرمانده گروه رزمی 195 مکانیزه ـ سرگرد پیاده محمود کروندی
9-از: گروه رزمی 195 مکانیزه تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 0830
دشمن در دامنه غربی میمک در حال فرار می باشد. فرمانده گروه رزمی 195 مکانیزه ـ سرگرد پیاده محمود کروندی
10- از: گروه رزمی 195 مکانیزه تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 0835
گردان کاملاً روی ارتفاعات میمک مستقر شده است. فرمانده گروه رزمی 195 مکانیزه ـ سرگرد پیاده محمود کروندی
11- از: گردان 123 مکانیزه تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 0849
هدف را اشغال نمودیم (منطقه ی کنجان چم) فرمانده گردان 123 مکانیزه ـ سرگرد پیاده ابوالقاسم رضایی
12- از: گروه رزمی 195 مکانیزه تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 0920
در محل جاده جهاد (روی ارتفاعات میمک) جلو گردان سد گردیده و اعزام هلی کوپتر ضروروی است. فرمانده گروه رزمی 195 مکانیزه ـ سرگرد پیاده محمود کروندی
(تیپ جواب می دهد تأمل نمایید)
13- از: تیپ1 زرهی تاریخ: 19/10/59
به: هوانیروز ساعت: 1025
یک فروند هلی کوپتر کبری جهت انهدام سه دستگاه تانک روی جاده جنوب شرقی ارتفاعات میمک اعزام دارید. فرمانده تیپ1 زرهی ـ سرهنگ ستاد اسماعیل سهرابی
14-از: گروه رزمی 217 تانک تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 1120
دشمن روی تپه های شینو و شهدا نیرو پیاده می نماید. فرمانده گروه رزمی 217 تانک ـ سرگرد زرهی ستاد علی اصغر خوارزمی
15- از: تیپ1 زرهی تاریخ: 19/10/59
به: یکان هوانیروز ساعت: 1120
فوراً تپه های شینو و شهدا را بمباران نمایید. فرمانده تیپ1 زرهی ـ سرهنگ ستاد اسماعیل سهرابی
16- از: گروه رزمی 217 تانک تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 1300
گردان 217 به ارتفاعات میمک رسید. فرمانده گروه رزمی 217 تانک ـ سرگرد زرهی ستاد علی اصغر خوارزمی
17- از: تیپ1 زرهی تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده لشگر81 زرهی ساعت: 1335
چند فروند هواپیما و هلی کوپتر دشمن بر فراز میمک در حال پرواز هستند. فرمانده تیپ1 زرهی ـ سرهنگ ستاد اسماعیل سهرابی
18- از: گروه رزمی 195 مکانیزه تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 1402
به علت فشار شدید دشمن، تغییر موضع داده ایم. فرمانده گروه رزمی 195 مکانیزه ـ سرگرد پیاده محمود کروندی
19- از: تیپ1 زرهی تاریخ: 19/10/59
به: گروه رزمی 195 مکانیزه ساعت: 1405
تا آخرین نفس مقاومت کنید و در حملات متقابل تانکهای دشمن از
آر پی جی 7 استفاده کنید. فرمانده تیپ1 زرهی ـ سرهنگ ستاد اسماعیل سهرابی
20-از: گروه رزمی 217 تانک تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 1540
تقاضا می شود یک آتشبار توپخانه را به منطقه ی جلو تغییر مکان دهید. فرمانده گروه رزمی 217 تانک ـ سرگرد زرهی ستاد علی اصغر خوارزمی
21-از: گروه رزمی 195 مکانیزه تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 1542
با دشمن درگیری سختی داریم. فرمانده گروه رزمی 195 مکانیزه ـ سرگرد پیاده محمود کروندی
22- از: گروه رزمی 217 تانک تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 1610
تقاضا می شود برای حمل اسرا، هلی کوپتر اعزام دارید. فرمانده گروه رزمی 217 تانک ـ سرگرد زرهی ستاد علی اصغر خوارزمی
23-از: گروه رزمی 195 مکانیزه تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 1635
تعداد 11 نفر اسیر به منطقه ی عقب تخلیه نمودیم (هلی کوپترهای کبری به منطقه ی میمک و گروه رزمی 217 اعزام می شوند) فرمانده گروه رزمی 195 مکانیزه ـ سرگرد پیاده محمود کروندی
24- از: تیپ1 زرهی تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده گردان 396 توپخانه ساعت: 1720
دستور دهید فوراً تعداد دو قبضه ضد هوایی از گردان و قرارگاه تیپ به ارتفاعات میمک اعزام شوند.فرمانده تیپ1 زرهی ـ سرهنگ ستاد اسماعیل سهرابی
25-از: گروه رزمی 222 تانک تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 1745
هدفهای گردان 123 مکانیزه اشغال شده و نیاز به نفرات پیاده جهت تحکیم هدف دارند.فرمانده گروه رزمی 222 تانک ـ سرگرد زرهی ستاد عبدالعلی فیروزی
26-از: گروه رزمی 195 مکانیزه تاریخ: 19/10/59
به: فرمانده تیپ1 زرهی ساعت: 1750
دشمن از طرف جاده جهاد به طرف پایین در حرکت است.فرمانده گروه رزمی 195 مکانیزه ـ سرگرد پیاده محمود کروندی
27- از: تیپ1 زرهی تاریخ: 19/10/59
به: یکانهای تابعه مانوری ساعت:2000
دستور دهید کلیه جناحها و معابر نفوذی به منطقه ی را با مین گذاری پوشش دهند. فرمانده تیپ1 زرهی ـ سرهنگ ستاد اسماعیل سهراب
28- منطقه ی عملیاتی ملکشاهی: در اثر حمله یکانهای ژاندارمری در ارتفاعات ملکشاهی به مواضع دشمن یک قبضه توپ و یک قبضه تفنگ 106 و یک قبضه پدافندهوایی و تعدادی سنگر منهدم شد و تعداد 83 نفر از دشمن کشته و مجروح شدند. از نیروهای خودی نیز 9 نفر (2 نفر افسر، 6 نفر درجه دار و یک نفر سرباز)شهیدگردیدند
نظرات شما عزیزان: